Spycharka D9 | Buldożer | Cat

Silnik — odpowiednik normy EPA Tier 2/3 (USA)

Model silnika	Cat® C18 Cat® C18
Moc silnika – użyteczna według normy SAE J1349/ISO 9249	452 HP 337 kW
Średnica cylindra	5.7 in³ 145 mm
Skok tłoka	7.2 in 183 mm
Pojemność skokowa	1106 in³ 18.1 l
Moc silnika — maksymalna według normy SAE J1995	487 HP 363 kW
Moc silnika – ISO 14396	479 HP 357 kW
Normy emisji spalin	Odpowiednik normy EPA Tier 2 lub Tier 3 (USA) Odpowiednik normy EPA Tier 2 lub Tier 3 (USA)
Uwaga (1)	Wszystkie wartości znamionowe silnika przy prędkości 1750 obr./min. Wszystkie wartości znamionowe silnika przy prędkości 1750 obr./min.
Uwaga (2)	Do wysokości 4267 m (14 000 stóp) n.p.m. nie ma konieczności redukcji mocy silnika. Do wysokości 4267 m (14 000 stóp) n.p.m. nie ma konieczności redukcji mocy silnika.

Silnik – EPA Tier 4 Final (USA)/Stage V (UE)

Model silnika	Cat® C18 Cat® C18
Średnica cylindra	5.7 in³ 145 mm
Skok tłoka	7.2 in³ 183 mm
Pojemność skokowa	1106 in³ 18.1 l
Moc silnika — maksymalna według normy SAE J1995	477 HP 356 kW
Moc silnika – ISO 14396	468 HP 349 kW
Moc silnika – użyteczna według normy SAE J1349/ISO 9249	440 HP 328 kW
Normy emisji spalin	EPA Tier 4 (USA) / Stage V (UE) EPA Tier 4 (USA) / Stage V (UE)
Uwaga (1)	Wszystkie wartości znamionowe silnika przy prędkości 1750 obr./min. Wszystkie wartości znamionowe silnika przy prędkości 1750 obr./min.
Uwaga (2)	Do wysokości 2499 m (8200 stóp) n.p.m. nie ma konieczności redukcji mocy silnika. Do wysokości 2499 m (8200 stóp) n.p.m. nie ma konieczności redukcji mocy silnika.

OBJĘTOŚCI PŁYNÓW

Zbiornik paliwa (napełniany rozbryzgowo)	254 gal (US) 963 l
Zbiornik płynu DEF (tylko silnik spełniający normę Tier 4)	9.5 gal (US) 36 l
Zbiornik paliwa (z układem szybkiego tankowania)	248 gal (US) 939 l
Układ chłodzenia	21 gal (US) 81.3 l
Skrzynia korbowa silnika*	10 gal (US) 36 l
Układ napędowy	40 gal (US) 150 l
Zwolnice (każda)	4 gal (US) 15 l
Ramy rolek (każda)	12 gal (US) 45 l
Olej w komorze czopu centrującego	8 gal (US) 30 l
Zbiornik układu hydraulicznego	24 gal (US) 89 l
Uwaga	Z filtrami oleju. Z filtrami oleju.
Uwaga 2	Dopuszczalne jest stosowanie paliwa typu biodiesel do B20 (20% objętości mieszanki) wymieszanego z olejem napędowym o bardzo niskiej zawartości siarki (ULSD), czyli zawierającym nie więcej niż 15ppm (mg/kg). Paliwo typu biodiesel B20 musi spełniać wymagania normy ASTMD7467 (mieszanka paliwa biodiesel musi spełniać wymogi stosowanych przez firmę Cat norm dotyczących paliw tego typu, czyli ASTM D6751 lub EN 14214). Do smarowania silnika należy stosować wyłącznie olej Cat DEO-ULSTM lub olej spełniający wymagania norm CatECF-3, APICJ-4 i ACEAE9. Więcej dokładnych zaleceń dotyczących stosowania paliw w danym modelu maszyny można znaleźć w jej instrukcji obsługi i konserwacji. Dopuszczalne jest stosowanie paliwa typu biodiesel do B20 (20% objętości mieszanki) wymieszanego z olejem napędowym o bardzo niskiej zawartości siarki (ULSD), czyli zawierającym nie więcej niż 15ppm (mg/kg). Paliwo typu biodiesel B20 musi spełniać wymagania normy ASTMD7467 (mieszanka paliwa biodiesel musi spełniać wymogi stosowanych przez firmę Cat norm dotyczących paliw tego typu, czyli ASTM D6751 lub EN 14214). Do smarowania silnika należy stosować wyłącznie olej Cat DEO-ULSTM lub olej spełniający wymagania norm CatECF-3, APICJ-4 i ACEAE9. Więcej dokładnych zaleceń dotyczących stosowania paliw w danym modelu maszyny można znaleźć w jej instrukcji obsługi i konserwacji.
Uwaga 3	We wszystkich silnikach wysokoprężnych pojazdów nieprzeznaczonych do poruszania się po drogach publicznych spełniających normę emisji spalin Tier 4 należy stosować wyłącznie oleje napędowe o bardzo niskiej zawartości siarki (ULSD), tj. zawierające maksymalnie 15 ppm (mg/kg) siarki. We wszystkich silnikach wysokoprężnych pojazdów nieprzeznaczonych do poruszania się po drogach publicznych spełniających normę emisji spalin Tier 4 należy stosować wyłącznie oleje napędowe o bardzo niskiej zawartości siarki (ULSD), tj. zawierające maksymalnie 15 ppm (mg/kg) siarki.
Uwaga 4	Płyn DEF stosowany w układach selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) firmy Cat musi spełniać wymogi normy ISO 22241. Płyn DEF stosowany w układach selektywnej redukcji katalitycznej (SCR) firmy Cat musi spełniać wymogi normy ISO 22241.

Masy

Masa eksploatacyjna	110225 lb 49988 kg
Masa transportowa	84373 lb 38271 kg
Uwaga (1)	Masa eksploatacyjna modelu D9 obejmuje układ hydrauliczny z elementami sterującymi, siłownik przechyłu lemiesza, ciecz chłodzącą, substancje smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS i FOPS, lemiesz półuniwersalny (SU), zrywak jednozębowy, nakładki ogniw gąsienicy ES 610 mm (24 cale) i masę ciała operatora. Masa eksploatacyjna modelu D9 obejmuje układ hydrauliczny z elementami sterującymi, siłownik przechyłu lemiesza, ciecz chłodzącą, substancje smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS i FOPS, lemiesz półuniwersalny (SU), zrywak jednozębowy, nakładki ogniw gąsienicy ES 610 mm (24 cale) i masę ciała operatora.
Uwaga (2)	Masa eksploatacyjna maszyny D9 dotyczy podstawowej wersji nadwozia z kabiną, czopem czołowym, ramami rolek gąsienic, gąsienicami i konstrukcją ROPS. Masa eksploatacyjna maszyny D9 dotyczy podstawowej wersji nadwozia z kabiną, czopem czołowym, ramami rolek gąsienic, gąsienicami i konstrukcją ROPS.

Elementy sterujące układem hydraulicznym

Typ pompy	Tłokowa napędzana przez koło zamachowe za pośrednictwem przekładni zębatej Tłokowa napędzana przez koło zamachowe za pośrednictwem przekładni zębatej
Wydatek pompy – układ kierowniczy	96 gal/min 363 l/min
Pompa wentylatora	21 gal/min 80 l/min
Natężenie przepływu siłownika przechyłu — po stronie tłoczyska siłownika	53 gal/min 200 l/min
Natężenie przepływu siłownika przechyłu — po stronie głowicy siłownika	53 gal/min 200 l/min
Nastawa zaworu nadmiarowego siłownika podnoszenia	3800 lbf/in 26200 kPa
Nastawa zaworu nadmiarowego siłownika przechyłu	2799 psi 19300 kPa
Zrywak — podnoszenie — nastawa zaworu nadmiarowego	3800 psi 26200 kPa
Zrywak — pochylanie — nastawa zaworu nadmiarowego	3800 psi 26200 kPa
Układ kierowniczy — ciśnienie	5874 psi 40500 kPa
Pojemność zbiornika	24 gal/min 89 l
Uwaga (1)	Wydatek pompy układu kierowniczego mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 30 000 kPa (4351 psi). Wydatek pompy układu kierowniczego mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 30 000 kPa (4351 psi).
Uwaga (2)	Wydatek pompy obwodu osprzętu roboczego mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 20 000 kPa (2900 psi). Wydatek pompy obwodu osprzętu roboczego mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 20 000 kPa (2900 psi).
Uwaga (3)	Wydatek pompy wentylatora mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 17 000 kPa (2470 psi). Wydatek pompy wentylatora mierzony przy prędkości obrotowej silnika 1750 obr./min i ciśnieniu 17 000 kPa (2470 psi).

Podwozie

Typ nakładek ogniw gąsienic	Do ciężkich prac Do ciężkich prac
Szerokość — nakładka	24 in 610 mm
Liczba płyt gąsienicowych po jednej stronie	43 43
Wysokość ostrogi	3.3 in 84 mm
Podziałka	9.4 in 240 mm
Prześwit	18.1 in 459 mm
Rozstaw gąsienic	88.6 in 2250 mm
Długość gąsienicy na podłożu	136.6 in 3470 mm
Powierzchnia styku z podłożem	45.6 ft² 4.23 m²
Liczba rolek gąsienicy po jednej stronie	8 8
Liczba rolek prowadzących	1 na stronę (opcja) 1 na stronę (opcja)

Układ kierowniczy i hamulcowy

Typ układu kierowniczego	Mechanizm różnicowy Mechanizm różnicowy
Typ układu hamulcowego	Załączane sprężynowo mokre tarczowe Załączane sprężynowo mokre tarczowe
Średnica tarcz hamulcowych	15.5 in 393.7 mm
Liczba tarcz hamulcowych	8 8

Układ klimatyzacji

Klimatyzacja

Układ klimatyzacji w maszynie zawiera fluorowany gaz cieplarniany R134a (współczynnik globalnego ocieplenia = 1430). System zawiera 2,1 kg czynnika chłodniczego, co odpowiada 3,003 tony metrycznej CO2. Układ klimatyzacji w maszynie zawiera fluorowany gaz cieplarniany R134a (współczynnik globalnego ocieplenia = 1430). System zawiera 2,1 kg czynnika chłodniczego, co odpowiada 3,003 tony metrycznej CO2.

Normy

Konstrukcja ROPS	Konstrukcja chroniąca przed skutkami przewrócenia się maszyny (Rollover Protective Structure, ROPS) spełnia wymagania normy ISO 3471:2008. Konstrukcja chroniąca przed skutkami przewrócenia się maszyny (Rollover Protective Structure, ROPS) spełnia wymagania normy ISO 3471:2008.
Konstrukcja FOPS	Konstrukcja chroniąca przed spadającymi przedmiotami (FOPS) spełnia wymagania normy ISO 3449:2005 Level II. Konstrukcja chroniąca przed spadającymi przedmiotami (FOPS) spełnia wymagania normy ISO 3449:2005 Level II.
Emisja hałasu	Średni dynamiczny poziom hałasu zewnętrznego zmierzony dla maszyny zgodnie z normą ISO 6395:2008 wynosi 116 dB(A). Pomiar przeprowadzono przy wentylatorze chłodzącym silnik pracującym z prędkością obrotową równą 70% prędkości maksymalnej. Poziom hałasu może zmieniać się zależnie od prędkości obrotowej wentylatora silnika. UWAGA: margines błędu pomiaru dynamicznego poziomu hałasu wynosi ±2 dB(A). Średni dynamiczny poziom hałasu zewnętrznego zmierzony dla maszyny zgodnie z normą ISO 6395:2008 wynosi 116 dB(A). Pomiar przeprowadzono przy wentylatorze chłodzącym silnik pracującym z prędkością obrotową równą 70% prędkości maksymalnej. Poziom hałasu może zmieniać się zależnie od prędkości obrotowej wentylatora silnika. UWAGA: margines błędu pomiaru dynamicznego poziomu hałasu wynosi ±2 dB(A).
Emisja hałasu (1)	Średni dynamiczny poziom ciśnienia akustycznego na stanowisku operatora, zmierzony według wytycznych normy ISO 6396:2008, przy zamkniętej kabinie, wynosi 78 dB(A). Pomiar przeprowadzono przy wentylatorze chłodzącym silnik pracującym z prędkością obrotową równą 70% prędkości maksymalnej. Poziom hałasu może zmieniać się zależnie od prędkości obrotowej wentylatora silnika. Kabina została prawidłowo zamontowana i była właściwie konserwowana. Pomiar przeprowadzono przy zamkniętych drzwiach i oknach kabiny. UWAGA: margines błędu dynamicznego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku operatora wynosi +/-2 dB(A). Średni dynamiczny poziom ciśnienia akustycznego na stanowisku operatora, zmierzony według wytycznych normy ISO 6396:2008, przy zamkniętej kabinie, wynosi 78 dB(A). Pomiar przeprowadzono przy wentylatorze chłodzącym silnik pracującym z prędkością obrotową równą 70% prędkości maksymalnej. Poziom hałasu może zmieniać się zależnie od prędkości obrotowej wentylatora silnika. Kabina została prawidłowo zamontowana i była właściwie konserwowana. Pomiar przeprowadzono przy zamkniętych drzwiach i oknach kabiny. UWAGA: margines błędu dynamicznego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku operatora wynosi +/-2 dB(A).
Emisja hałasu (2)	Ochronniki słuchu mogą być niezbędne w przypadku, gdy maszyna jest obsługiwana przy otwartym stanowisku operatora przez dłuższy czas w środowisku pracy o dużym natężeniu hałasu lub wtedy, gdy kabina nie jest utrzymywana w dobrym stanie. Ochronniki słuchu mogą być niezbędne w przypadku, gdy maszyna jest obsługiwana przy otwartym stanowisku operatora przez dłuższy czas w środowisku pracy o dużym natężeniu hałasu lub wtedy, gdy kabina nie jest utrzymywana w dobrym stanie.

Przekładnia

1.0 bieg do jazdy do przodu	2.2 mph 3.5 km/h
2.0 biegi do jazdy do przodu	3.9 mph 6.3 km/h
3.0 biegi do jazdy do przodu	6.8 mph 11 km/h
1.0 bieg jazdy do tyłu	2.7 mph 4.4 km/h
2.0 bieg jazdy do tyłu	4.8 mph 7.8 km/h
3.0 bieg jazdy do tyłu	8.4 mph 13.6 km/h
Typ	Planetarna skrzynia biegów Powershift Planetarna skrzynia biegów Powershift

Lemiesz — półuniwersalny

Pojemność lemiesza (SAE J1265)	17.8 yd³ 13.6 m³
Szerokość lemiesza (nad nakładkami końcowymi)	171.3 in 4350 mm
Wysokość lemiesza	76.1 in 1934 mm
Maksymalna głębokość kopania	23.9 in 606 mm
Prześwit przy maksymalnej wysokości podnoszenia	56 in 1422 mm
Przechył maksymalny	37 in 940 mm
Masa lemiesza	10587 lb 4802 kg
*Całkowita masa eksploatacyjna (z lemieszem i zrywakiem jednozębowym)**	110205 lb 49988 kg
Uwaga	* Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka. * Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka.

Lemiesz — uniwersalny

Pojemność lemiesza (SAE J1265)	21.7 yd³ 16.6 m³
Szerokość lemiesza (nad nakładkami końcowymi)	184.3 in 4680 mm
Wysokość lemiesza	76.1 in 1934 mm
Maksymalna głębokość kopania	23.9 in 606 mm
Prześwit przy maksymalnej wysokości podnoszenia	56 in 1422 mm
Przechył maksymalny	39.9 in 1014 mm
Masa lemiesza	12016 lb 5450 kg
*Całkowita masa eksploatacyjna (z lemieszem i zrywakiem jednozębowym)**	111362 lb 50513 kg
Uwaga	Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka. Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka.

Zrywak – jednozębowy

*Maksymalna siła penetracji (zęby pionowo)**	35520 lbf 158 kN
Maksymalna głębokość penetracji (końcówka standardowa)	48.5 in 1231 mm
Siła odspajania	74637 lbf 332 kN
Prześwit maksymalny w pozycji podniesionej — pod zębem, trzon zamocowany w otworze dolnym	34.7 in 882 mm
Liczba gniazd	1 1
Masa	10701 lb 4854 kg
*Całkowita masa eksploatacyjna (z lemieszem półuniwersalnym (SU) i wskazanym zrywakiem)**	110205 lb 49988 kg
Uwaga	Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka. Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka.

Zrywak – jednozębowy, do głębokiego zrywania

*Maksymalna siła penetracji (zęby pionowo)**	38667 lbf 172 kN
Maksymalna głębokość penetracji (końcówka standardowa)	68 in 1727 mm
Siła odspajania	74412 lbf 331 kN
Prześwit maksymalny w pozycji podniesionej — pod zębem, trzon zamocowany w otworze dolnym	32.2 in 817 mm
Liczba gniazd	1 1
Masa	10981 lb 4981 kg
*Całkowita masa eksploatacyjna (z lemieszem półuniwersalnym (SU) i wskazanym zrywakiem)**	110485 lb 50115 kg
Uwaga	Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka. Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka.

Zrywak — wielozębowy, z nastawnym mechanizmem równoległowodowym

Maksymalna siła penetracji — zęby pionowo	34621 lbf 154 kN
Maksymalna penetracja — końcówka standardowa	31.4 in 798 mm
Siła odspajania — zrywak wielozębowy z jednym zębem	81156 lbf 361 kN
Prześwit maksymalny w pozycji podniesionej — pod zębem, trzon zamocowany w otworze dolnym	34.6 in 879 mm
Liczba gniazd	3 3
Masa	12136 lb 5550 kg
*Całkowita masa eksploatacyjna – z lemieszem półuniwersalnym (SU) oraz zrywakiem**	111739 lb 50684 kg
Uwaga	* Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka. * Całkowita masa eksploatacyjna obejmuje: układ hydrauliczny z pojedynczym siłownikiem przechyłu, ciecz chłodzącą, środki smarne, pełny zbiornik paliwa, kabinę z konstrukcją ROPS lub FOPS, nakładki gąsienic 610 mm (24 cale) ES oraz wskazane typy lemiesza i zrywaka.

Wciągarki

Model wciągarki	PA 140VS PA 140VS
Masa*	3950 lb 1790 kg
Pojemność układu olejowego	4 gal (US) 15 l
Szerokość bębna	12.6 in 320 mm
Średnica liny stalowej – zalecana	1.13 in 28 mm
Średnica liny stalowej – opcjonalna	1.25 stopy 32 mm
Maksymalna pojemność bębna – zalecana długość kabla	257 in 78 m
Maksymalna pojemność bębna – opcjonalna długość kabla	204 stopy 62 m
Rozmiary okuć kablowych – średnica zewnętrzna	2.4 in 60 mm
Rozmiar okuć kablowych — długość	2.8 in 70 mm
Uwaga	Przedstawiona waga obejmuje tylko podstawową wciągarkę. Nie obejmuje zestawu mocującego, elementów sterujących, oleju i przewodu. Z przeciwwagą: 3700 kg (8150 funtów). Przedstawiona waga obejmuje tylko podstawową wciągarkę. Nie obejmuje zestawu mocującego, elementów sterujących, oleju i przewodu. Z przeciwwagą: 3700 kg (8150 funtów).
Uwaga (2)	Zmienna prędkość pracy, napęd hydrauliczny, podwójne hamulce, układ prowadzenia liny z trzema rolkami. Zmienna prędkość pracy, napęd hydrauliczny, podwójne hamulce, układ prowadzenia liny z trzema rolkami.

Wymiary (przybliżone)

Prześwit*	18.1 in 459 mm
Rozstaw gąsienic	88.6 in 2250 mm
Szerokość – bez czopów zawieszenia obrotowego – nakładki standardowe	113 in 2870 mm
Szerokość — nad czopami zawieszenia obrotowego	130.3 in 3310 mm
Wysokość — kabina z konstrukcją FOPS*	150.4 in 3820 mm
Wysokość – do szczytu rury wydechowej*	152.6 in 3876 mm
Wysokość — konstrukcja ROPS / zadaszenie*	157.5 in 4000 mm
Wysokość belki zaczepowej (środek łącznika kabłąkowego)*	30 in 763 mm
Długość gąsienicy na podłożu	136.6 in 3470 mm
Długość całkowita – maszyna podstawowa	193.3 in 4910 mm
Długość – maszyna podstawowa – z belką zaczepową	206.4 in 5242 mm
Długość — maszyna podstawowa — z wciągarką	218.3 in 5545 mm
Długość — z lemieszem półuniwersalnym (SU)**	259.9 in 6601 mm
Długość — z lemieszem uniwersalnym	274.3 in 6967 mm
Długość — ze zrywakiem jednozębowym	257 in 6529 mm
Długość — ze zrywakiem wielozębowym	257.4 in 6538 mm
Długość całkowita – lemiesz półuniwersalny / zrywak jednozębowy	323.6 in 8219 mm
Uwaga (1)	Łączne wymiary na powierzchniach twardych uwzględniają wysokość ostróg. Łączne wymiary na powierzchniach twardych uwzględniają wysokość ostróg.